Lễ tế Cá Ông cầu mong “sóng yên biển lặng”. Đây là một trong những lễ hội truyền thống và được tổ chức lớn nhất ở Hội An, mang ý nghĩa đặc biệt đối với ngư dân làng chài. Lễ hội nhằm tỏ lòng biết ơn đối với cá Ông đã phù hộ cho sóng yên biển lặn, giúp ngư dân có một mùa đánh bắt bội thu và trở về an toàn.
Trong lễ hội ở Hội An này, người dân sẽ dâng đồ tế lễ (không dùng hải sản) và các tàu thuyền sẽ trang trí đèn lồng sáng rực. Nghi lễ được tổ chức trong đêm và hàng loạt tàu thuyền sẽ cùng làm lễ rước trên biển vào rạng sáng hôm sau. Du lịch Hội An vào dịp này, bạn sẽ có cơ hội hòa mình vào không khí lễ hội nhộn nhịp, linh thiêng và chiêm ngưỡng những đoàn tàu rực rỡ…
Lễ tế Cá Ông của các làng chài Hội An – Quảng Nam thường được tổ chức vào dịp cầu ngư hàng năm. Đây được xem là lễ hội lớn nhất của ngư dân tỉnh Quảng Nam. Thờ phụng cá ông không chỉ thể hiện sự tôn kính với thần linh mà còn gắn liền vợi sự hưng thịnh của cả làng cá.
Cá Ông là cá voi lưng xám, theo ngư dân ở đây chính là thần Nam Hải. Việc Cá Ông liên tục cứu giúp ngư diên miền biển khi gặp giông bão khiến tục tờ Cá Ông trở thành nét văn hóa của Việt Nam. Ngư dân thường phối thờ Cá Ông cùng các vị thần khác đã giúp đỡ và phù hộ cho họ có cuộc sống no ấm như: Ngũ Hành nương nương, Hữu Lý Ngư, Tả Lý Lịch…
Trong ngày lễ hội Tế Cá Ông, bàn thờ được trang hoàng rực rỡ, trang nghiêm. Tất cả ngư dân đều đặt bàn hương án bày đồ lễ cúng. Trên các tàu thuyền đều chăng đèn, kết hoa. Lễ cầu an được tổ chức vào đêm đầu tiên tại làng Cá Ông với sự điều khiển của các vị chánh bái, là những vị cao niên có uy tín lớn trong làng chài. Chánh bái dâng đồ lễ và đọc văn tế thể hiện lòng biết ơn của dân làng với công đức Cá Ông và cầu mong thuyền bè ra khơi về lọng an toàn, đánh bắt bội thu. Rạng sáng hôm sau, dân làng đánh trống làm lễ rước trên biển. Tất cả tàu thuyền ra khơi đến một vị trí đã được xác định trước để vị chánh tế tổ chức “xin keo”.
Đây là nghi lễ để Cá Ông chứng dám lòng thành của ngư dân. Đến nửa đêm hôm sau, dân làng làm lễ chánh tế bao gồm lễ khai mõ, đội học trò dâng hương, tổ chức hát bá trạo, hát bội và hát trò khoan. Chèo bá trạo là loại hình văn nghệ dân gian với trang phục đặc biệt. Những người tham gia vừa hò, vừa lĩnh xướng, vừa làm động tác chèo thuyền ở trên bờ nhằm miêu tả cảnh sinh hoạt trên sông nước của ngư dân. Những câu hát là lời tri ân Cá Ông đã cứu giúp ngư dân thoát nạn.
Lễ tế Cá Ông thường diễn ra trong hai ngày vào trung tuần tháng 3 âm lịch. Vào ngày lễ, tàu thuyền dù ở xa cũng tập trung về bến để tham gia lễ hội Cá Ông ở Quảng Nam. Đây là lễ hội thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham gia.
